افتتاح پلازای میدان هفت تیر تهران ؛ از فضای مکث تا آمفی تئاتر رو باز ، پلازا چیست و صندلی آن در تاریخ ایران چیست؟ - مجله بیزبینگ

خبرنگاران: پلازا (plaza) که در زبان اسپانیایی به معنی میدان است به آن دسته از فضاهای عمومی اطلاق می گردد که در دل شهرها قرار دارند و فارغ از ابعاد تجاری، کارکردی پاتوق گونه برای شهروندان دارند. پلازا در واقع به محلی اطلاق می گردد که ضمن غلبه عنصر پیاده بر سواره، محلی برای گردهمایی، دیدارهای روزمره، تعاملات اجتماعی و برگزاری مراسم و آیین ها فرهنگی و مذهبی و یا به نوعی پاتوق باشد.

واژه پلازا در ادبیات شهرداری تهران از زمان پروژه میدان ولیعصر به صورت جدی سر زبان ها افتاد. احسان رنجبر عضو هیئت علمی گروه شهرسازی دانشگاه تربیت مدرس تهران در این باره می گوید: استفاده از واژه پلازا در پروژه ولیعصر به صورت ناآگاهانه انجام شد چرا که معادل فارسی پلازا در فرهنگ ایرانی همان میدان و میدانچه است. در نتیجه محصول شکل گرفته در میدان ولیعصر نه پلازای غربی است نه میدانچه ایرانی. کلمه پلازا ریشه اسپانیایی دارد و مکانی است برای جمع شدن، گردهمایی، دیدارهای روزمره و تعاملات اجتماعی که ماهیت این فضا سکون است یعنی جایی برای درنگ و نشستن.

وی می گوید: هر فرهنگی در دنیا نیز اصطلاح خاص خود برای این چنین فضاهایی دارد به طوریکه در ایران، کشوری چند فرهنگی، شهرهای مختلف واژه های خاصی همچون لرد در (یزد) و فتاحه در (کاشان) دارند که گونه هایی از پلازا یا میدان هستند. به عبارت دیگر می توان گفت خیابان و میدان به عنوان مهمترین فضاهای شهری مطرح هستند و بهتر است نهادهای مدیریت شهری در استفاده از واژه ها و مفاهیم آنها دقت بیشتری به خرج دهند.

این عضو هیات علمی دانشگاه، پیدایش پلازا را همزمان با نخستین دوره های تاریخ شهرنشینی می داند و می گوید: نمونه های مرجع و شاخص پلازاهای اروپایی در قرون وسطی شکل گرفته و بعد از آن در دوره های بعدی چون رنسانس و …تکامل یافته است و بنا بر ادبیات و فرهنگ آن شهر ، نامی بر روی آن گذاشته شد؛ به طوری که در اسپانیا پلازا، در ایتالیا پیازا و در ادبیات ما نیز میدان و میدانچه است و از مصادیق شاخص این فضاها در سه کشور ایران، ایتالیا و اسپانیا می توان به پیازا کامپو در سیه نا ایتالیا (Piazza del Campo)، پلازا مایور در مادرید اسپانیا (Plaza Mayor) و میدان نقش دنیا در ایران اشاره نمود.

عضو هیات علمی گروه شهرسازی دانشگاه تربیت مدرس تهران در ادامه صحبت هایش به مفهوم میدان و استفاده نادرست از واژه میدان در شهرهای ایران اشاره می نماید و می گوید: آنچه که فلکه نام دارد و محل تقاطع چند خیابان بوده و غلبه حرکت خودرو در آن است، از آن با نام میدان یاد می گردد. در حالی که باید گفت آنها میدان نیستند بلکه تنها فلکه هستند. البته در شهرهای جنوب ایران خصوصا در شهر شیراز از همان اسم فلکه استفاده شده است. در حقیقت می توان گفت این استفاده نادرست از واژه میدان در بعضی فضاها، سبب به فراموشی سپردن مفهوم اصیل میدان شده است.

وی که چند پیش با ایسنا تبادل نظر نموده است می گوید: میدان فضایی است که غلبه حرکت در آن غلبه پیاده باشد، البته ممکن است بخشی از آن به سواره یا به عبارت دیگر حمل و نقل عمومی اختصاص یابد؛ اما بیشتر حضور پیاده به چشم می خورد. از طرفی میدان محلی برای سکون، تعاملات اجتماعی، دیدارهای روزمره و چهره به چهره است که کاربری های مختلف، تجاری، سیاسی، اجتماعی، مذهبی و آیینی حول آن قرار گرفته و جوابگوی نیازهای روزمره مردم است.

به گزارش خبرنگاران، مهندس صفا صبوری دیلمی معاون فنی عمرانی شهرداری تهران به افتتاح یک پلازای جدید در تهران اشاره نمود و گفت: یکی از بزرگترین فضاهایی که بیش از دو دهه به کارگاه تبدیل شده بود، میدان هفت تیر است که این کارگاه در اشغال متروی تهران بود و به یکی از کارگاه های تامین بتن تبدیل شده بود که آلودگی صوتی و بصری زیادی را در میدان هفت تیر ایجاد نموده بود.

وی با بیان این که 7000 مترمربع از مساحت میدان هفت تیر در اشغال این کارگاه بود، ادامه داد: در زیر این فضا اتصال خطوط 69 و یک مترو قرار داشت و به همین دلیل این میدان می توانست به یک پلازای شهری تبدیل گردد.

صبوری دیلمی با بیان این که در اطراف پلازای هفت تیر، خیابان کریم خان و راسته های فرهنگی واقع شده است، گفت: راسته های فرهنگی اطراف می تواند به توسعه این پلازا یاری کند و پلازای میدان هفت تیر می تواند مبدا خوبی باشد و کارکرد فرهنگی - اجتماعی برای شهر داشته باشد.

وی با بیان این که آمفی تئاتر روزباز، فضای سبز، فضای مکث و غیره در این پلازا دیده شده است، گفت: شهروندان می توانند پس از بیرون آمدن از متروی هفت تیر که محل تلاقی خطوط یک و 6 است، از این فضای پلاز دیدن نمایند.

معاون فنی عمرانی شهرداری تهران با بیان اینکه براساس برنامه ریزی صورت گرفته، قرار شده این پروژه در اوایل تیر ماه افتتاح گردد، اظهار کرد: خوشبختانه توانستیم این پروژه را در موعد مقرر به خاتمه برسانیم و در هفته جاری این پلازا افتتاح می گردد.

وی در خصوص فضای سبز طراحی شده برای این پلازا نیز اظهار کرد: آماده سازی فضای سبز روی پلازای هفت تیر یکی از مسائل اساسی بود، چرا که در زیر پلازا خطوط مترو قرار دارند و باید فضای سبز به گونه ای طراحی می شد که آب اضافی، زهکش شده و فضای مابین ایستگاه مترو و فضای سبز پلازا عایق بندی مضاعف می شد.

معاون فنی - عمرانی شهرداری تهران با بیان این که فضای سبز به گونه ای طراحی شده که آب مورد استفاده در فضای سبز به مترو نفوذ نکند، اعلام کرد: این پروژه برای استفاده معلولین و افراد کم توان نیز مناسب سازی شده است و افراد کم توان می توانند از این فضا به خوبی استفاده نمایند.