برای جلوگیری از بسیاری از مسائل ذهنی تنها چند قطره خون کافی است
به گزارش مجله بیزبینگ، بروز عوارض بیماری در هر کودک منجر به ایجاد پیامدهای جبران ناپذیر و متعدد خانوادگی، اجتماعی، مالی، بهداشتی ودرمانی خواهد شد که با افزایش آگاهی جوامع نسبت به کم توانی و شناسایی بعضی از عوامل بروز آن، می توان از بروز بسیاری از موارد جدید جلوگیری کرد.
همراه ما باشید و با تور قطر از مروارید خلیج فارس دیدن کنید و زیبایی های شهر دوحه را در خاطراتتان ثبت کنید.
دکتر فرزاد اشرافی متخصص مغز و اعصاب در گفت و گو با خبرنگار روابط عمومی دانشگاه اظهار کرد: عقب مـانده ذهنـی بـه فردی گفته می گردد که فعالیت هـای ذهنـی او در حـد قـابل ملاحظـه ای کاهش یافته، ضریب هوشی کمتر از 70 داشته باشد، در قدرت تطبیق وی بـا محیـط زنـدگـی اختـلال چشـمگیری وجود داشته باشد و در یـادگـیری و توانـایی انجـام مسئولیتهای شخصی و اجتماعی وی با اشکال روبرو باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه معمولا مجموعه ایـن مشـکلات در طـی دوران رشد و نموی عصبـی بروز می نماید، درباره دسته بندی انواع کم توانی های ذهنی گفت: بیمـاران دارای بهره هوشی 69-50 را جزء مـوارد خفیـف(آموزش پذیر) ، 49-35 را متوسـط (تربیت پذیر)، 20-34 را شدیـد و کمـتر از 20 را عمیـق یـا پیشرفته طبقه بندی می نمایند.
وی با بیان اینکه در اکـثر بررسـیها، تسـت ضریـب هوشـی(IQ test) بـرای تـایید کم توانی و میزان شـدت آن بـه کار مـی رود، شرح داد: عواملی که ممکن است باعث عقب ماندگی عقلی شوند به سه گروه قبـل از تولـد، حیـن تولد و پس از تولـد تقسیم می شوند.
این متخصص مغز و اعصاب درباره سندروم داون گفت: شایعترین ناهنجـاری کروموزومـی کـه بـا کم توانی ذهنی همراه است، سندرم داون اسـت که احتمال تکـرار آن در حاملگی هـای بعـدی یک تا دو درصد است و به نظر میرسد با سن مادر ارتباط داشتـه باشد. بروز ایـن سندرم در مادران سنیـن کمتر از 20سال و بـالاتر از 35 سـال بیشتر از سایر افراد است.
دکتر اشرافی درباره انواع علل کم توانی های قبل از تولد شرح داد: اختلالات متابولیکی مادر از قبیل دیـابت، کم کاری تیرویید، عوامل دارویی و تابش اشعـه بخصوص در هفتـه های پنج تا هجدهم حاملگـی و اختلالات متابولیکی ارثی مانند فنیل کتـونوری، مصرف الکل و مواد مخدر از علل دیگر ایجاد عقب ماندگی های قبل از زایمانی هستند.
10 تا 20 درصد کم توانی های ذهنی بر اثر عوامل حین تولد است
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره عوامل کم توانی ذهنـی در حین تولد گفت: این عوامل شامل خفگـی زایمانی، نارس بودن جنین، خونریزی و زایمانهای سخت، عوامل دارویی و تاخیر رشد داخل رحمی می گردد و این عوامل باعث ایجاد حـدود 10 تا 20 درصد از موارد عقب ماندگی ذهنی می شوند.
وی درباره عوامل ایجاد کم توانی ذهنی پس از تولد اعلام کرد: این عوامل شامل ناهنجاری و نقـص ساختمانی مغز، بسته شـدن زودرس شـکاف بیـن استخوانهای جمجمه، نقـص متابولیکی مادرزادی، اختـلال اسـیدهای آمینـه مـانند فنیلکتـونوری، اختلال اسـیدهای ارگانیـک، کم کاری تیرویید، افت قند خون، عفونت های باکتریایـی و ویروسی، حوادث، ضربه ها و مسمومیتها به خصـوص در سنین زیر پنج سال و اختلال در امر مراقبت از کودک، محرومیتهـای محیطی، اجتماعی و عاطفی و سوء تغذیه می گردد.
علل بروز 12 تا 65 درصد از کم توانی های ذهنی ناشناخته است
دکتر اشرافی یادآور شد: علیرغـم توسعـه اقدامات تشخیصـی در آنالیزهای مختلف، برای 12 تا 65 درصد مـوارد عقب ماندگی ذهنی علت مشخصی یافـت نشـده و به عنوان نامشخص (Idiopathic) طبقه بندی می شوند.
این متخصص یادآور شد: از جمله بیماری های همراه با کم توانی های ذهنی که در شایعترین حالت در موارد شدید و بسیار شدید عقب ماندگی ذهنی دیده می گردد، ناتوانائی های حسی، حرکتی و صرع است.
دکتر اشرافی با بیان اینکه فقط یک سوم این افراد تحرک دارند و یک چهارم به دیگران وابسته هستند، گفت: مسائل شنوایی و بینایی مانع دیگری برای توانایی شناختی است
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اسپاستیسیتی، اتاکسی و آتتوز را از دیگر ناتوانی های حرکتی شایع این افراد مطرح کرد
محمدرضا غفارزاده رزاقی رئیس گروه سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز در گفت و گو با خبرنگار این معاونت درباره کم توانی ذهنی شرح داد: عقب ماندگی ذهنی یک بیماری خاص نیست، بلکه اختلالی در رشد مغزی است که به علل مختلف ایجاد می گردد.
وی درباره اقدامات این گروه برای شناسایی و پیگیری کم توانی ذهنی اظهار کرد: غربالگری کم توانی ذهنی درنظام بهداشتی توسط مراقبان سلامت و بهورزان بر اساس سوالات استاندارد، پرسشنامه تخصصی حوزه سلامت روان و همچنین تطابق با جدول رشدی و حرکتی انجام می گردد و در صورت مثبت بودن این غربالگری فرد به پزشک و کارشناس سلامت روان و رفتار ارجاع داده می شوند.
وی اضافه کرد: در ادامه کارشناسان سلامت روان و رفتار پس از آنالیز و ارجاع فرد به مراکز مربوطه، آموزشهایی را برای خانواده و اطرافیان شخص طراحی می نمایند.
علاوه بر غربالگری، به منظور پیشگیری از کم توانی ذهنی اقداماتی در گروه پیشگیری و مبارزه با بیماریهای معاونت امور بهداشتی انجام می گردد.
برای جلوگیری از بروز بسیاری از بیماری های ذهنی تنها چند قطره خون کافی است
دکتر فرزانه فربخش رئیس گروه بیماریهای غیر واگیر معاونت بهداشت با تاکید بر اهمیت انجام آزمایش غربالگری گفت: مراقبان سلامت مراکز خدمات جامع سلامت برای شناسایی نوزادانی که ممکن است با مسائل و اختلالات متابولیک به جهان بیایند، تنها با دریافت چند قطره خون و انجام آزمایش غربالگری بیماری های متابولیک مادرزادی، نوزاد را در مقابل خطر بروز بسیاری از بیماریهای ذهنی و جسمی محافظت می نمایند.
دکتر فربخش با بیان اینکه آزمایش غربالگری، برای تشخیص نوزادان مبتلا به اختلالات متابولیک بسیار مفید است، گفت: بسیاری از این بیماری ها، در صورت تشخیص زود هنگام، قابل کنترل و درمان بوده و می توان از بروز علایم شدید و خطرناک این بیماریها جلوگیری کرد.
وی یادآور شد: در صورت تاخیر در تشخیص و درمان، این بیماریها می توانند مسائل ذهنی و جسمی همچون عدم توانایی حرکتی، کم توانی ذهنی، سوء تغذیه و عدم توانایی در تکلم را به دنبال داشته باشند.
رئیس گروه بیماریهای غیرواگیر معاونت امور بهداشتی ادامه داد: کم کاری مادرزادی تیروئید عوارض جبران ناپذیری بر رشد و تکامل مغز و اعصاب مرکزی، رشد طولی و قد نوزاد بر جای می گذارد.
دکتر فربخش با بیان اینکه بیماری فنیل کتونوری در بدو تولد هیچ گونه نشانه آشکاری ندارد، شرح داد: نوزاد در دو تا سه ماه اول زندگی، ظاهر کاملا سالمی دارد، ولی به تدریج علائم بیماری نمایان شده و با گذشت زمان کودک دچار عقب ماندگی ذهنی می گردد.
وی در خاتمه درباره عوارض این بیماری گفت: در این صورت کودک اغلب ناآرام و پر جنب و جوش شده و تعادل عصبی خوبی ندارد، قدرت تکلم او ضعیف و راه رفتنش دچار مشکل شده و عقب ماندگی ذهنی در این بیماری شدید است. همچنین کودک مبتلا، بیش فعالی همراه با حرکات بی هدف پیدا می نماید.
منبع: همگردی