روزه آب؛ از فواید تا خطرات - مجله بیزبینگ

به گزارش خبرنگاران،گروه سلامت عصر ایران به نقل از هلث لاین نوشت: مطالعات نشان داده اند که روزه آب می تواند فوایدی برای سلامت انسان داشته باشد. به عنوان مثال این روش ممکن است خطر بعضی بیماری های مزمن را کاهش دهد و اتوفاژی یا خودخواری، فرایندی که به بدن در تجزیه و بازیافت بخش های قدیمی سلول های ما یاری می نماید، را تحریک کند.

مطالعات با حضور سوژه های انسانی درباره روزه آب بسیار محدود هستند. همچنین، این روش با بسیاری خطرات سلامت نیز همراه است و گزینه ای مناسب برای همه محسوب نمی گردد.

روزه آب چیست؟

روزه آب نوعی روزه است که طی آن فرد نمی تواند هیچ چیزی به جز آب مصرف کند.

بیشتر روزه های آب 24 تا 72 ساعت طول می کشند. شما نباید این روش را بدون نظارت پزشکی برای مدت زمان طولانی تری دنبال کنید.

از دلایلی که افراد روزه آب را امتحان می نمایند می توان به موارد زیر اشاره نمود:

- دلایل مذهبی یا معنوی

- برای کاهش وزن

- برای سمزدایی

- بخاطر فواید سلامت آن

- آماده کردن خود برای یک رویه پزشکی

دلیل اصلی این که افراد روزه آب را امتحان می نمایند، بهبود شرایط سلامت خود است.

در حقیقت، چندین مطالعه روزه آب را با بعضی فواید سلامت چشمگیر، از جمله کاهش خطر بعضی انواع سرطان، بیماری قلبی، و دیابت پیوند داده اند.

روزه آب ممکن است به بهبود اتوفاژی، فرآیندی که در آن بدن بخش های قدیمی و بالقوه خطرناک سلول ها را تجزیه و بازیافت می نماید، یاری کند.

رژیم هایی محبوب مانند سمزدایی لیمویی پس از روزه آب شکل دریافتد. سمزدایی لیمویی تنها اجازه نوشیدن ترکیبی از آبلیمو، آب، شربت افرا و فلفل کاین چند بار در روز و برای هفت روز را می دهد.

با این وجود، روزه آب با خطراتی نیز همراه است و در صورت دنبال کردن طولانی مدت آن می تواند بسیار خطرناک باشد.

روزه آب چگونه انجام می گردد؟

دستورالعمل های علمی در خصوص چگونگی شروع روزه آب وجود ندارند. با این وجود، بعضی افراد نباید بدون نظارت پزشکی این روش را دنبال نمایند که از آن جمله می توان به افراد مبتلا به نقرس، دیابت (نوع 1 و 2)، اختلالات غذا خوردن، افراد مسن، زنان باردار و بچه ها اشاره نمود.

اگر تا پیش از این روزه آب نگرفته اید، بهتر است بدن خود را طی سه تا چهار روز برای عدم مصرف غذا آماده کنید.

شما می توانید در هر وعده مقدار کمتری غذا مصرف کنید یا بخشی از روز را روزه بگیرید.

روزه آب (24 تا 72 ساعت)

زمانی که روزه آب می گیرید نباید هیچ چیزی به جز آب مصرف کنید. بیشتر افراد طی یک روزه آب دو تا سه لیتر آب در روز می نوشند.

روزه آب 24 تا 72 ساعت ادامه می یابد و نباید بدون نظارت پزشکی مدت زمان بیشتری را روزه بگیرید زیرا می تواند با خطراتی برای سلامت بدن همراه باشد.

بعضی افراد طی یک روزه آب ممکن است دچار ضعف یا سرگیجه شوند و بهتر است از انجام کار با ماشین آلات سنگین و رانندگی پرهیز گردد تا از بروز حادثه جلوگیری گردد.

دوره پس از روزه (یک تا سه روز)

پس از روزه آب، شما باید در برابر تمایل به خوردن یک وعده غذایی بزرگ مقاومت کنید.

این به دلیل آن است که مصرف یک وعده غذایی بزرگ پس از روزه می تواند موجب بروز علائم ناراحت نماینده گردد.

در عوض، روزه خود را با یک اسموتی یا وعده های غذایی کوچک تر انتها دهید. شما می توانید وعده های غذایی بزرگ تر را زمانی که احساس راحتی بیشتری داشتید به برنامه غذایی روزانه خود اضافه کنید.

مرحله پس از روزه آب، به ویژه پس از دوره های طولانی تر روزه اهمیت دارد. این به دلیل آن است که ممکن است در معرض خطر سندرم تغذیه مجدد (Refeeding Syndrome)، شرایطی مرگبار که بدن تغییرات سریع در سطوح مایع و الکترولیت را تجربه می نماید.

این مرحله به طور معمول یک روز طول می کشد، اما افرادی که برای سه روز یا بیشتر روزه بوده اند ممکن است به سه روز زمان پیش از احساس راحتی هنگام مصرف وعده های غذایی بزرگتر احتیاج داشته باشند.

فواید بالقوه روزه آب

مطالعات با حضور سوژه های انسانی و حیوانی روزه آب را با بعضی فواید سلامت پیوند داده اند. در ادامه با بعضی از آنها بیشتر آشنا می شویم.

ممکن است اتوفاژی را بهبود ببخشد

اتوفاژی فرآیندی است که در آن قسمت های قدیمی سلول های بدن تجزیه و بازیافت می شوند.

چندین مطالعه با حضور سوژه های حیوانی نشان داده اند که اتوفاژی ممکن است به محافظت در برابر بیماری هایی مانند سرطان، آلزایمر و بیماری قلبی یاری کند.

به عنوان مثال، اتوفاژی ممکن است از انباشت قسمت های آسیب دیده سلول ها جلوگیری کند که یک عامل خطر برای بسیاری انواع سرطان محسوب می گردد. این ممکن است به پیشگیری از رشد سلول های سرطانی یاری کند.

مطالعات با حضور سوژه های حیوانی نشان داده اند که روزه آب به تقویت اتوفاژی یاری می نماید. همچنین معین شده است که این اتوفاژی ممکن است به افزایش طول عمر انسان یاری کند.

مطالعات با حضور سوژه های انسانی درباره روزه آب، اتوفاژی و پیشگیری از بیماری محدود هستند و پیش از نتیجه گیری قطعی در این زمینه به پژوهش های بیشتری احتیاج است.

ممکن است به کاهش فشار خون یاری کند

پژوهش ها نشان می دهند که روزه های آب طولانی مدت زیر نظارت پزشکی ممکن است به کاهش فشار خون در افراد مبتلا به فشار خون بالا یاری کند.

در یک مطالعه با حضور 68 نفر که دارای فشار خون بالا بودند، معین شد پس از حدود 14 روز دریافت روزه آب زیر نظارت پزشکی، 82 درصد شرکت نمایندگان کاهش فشار خون به سطوح سالم (120 روی 80 میلیمتر جیوه یا کمتر) را تجربه نموده اند. افزون بر این، میانگین کاهش فشار خون سیستولیک 20 میلیمتر جیوه و برای فشار خون دیاستولیک 7 میلیمتر جیوه بوده است که ارقام چشمگیری هستند.

در مطالعه ای دیگر با حضور 174 شرکت نماینده دارای فشار خون بالا، پس از 10 تا 11 روز دریافت روزه آب معین شد که 90 درصد افراد به فشار خون کمتر از 140 بر 90 میلیمتر جیوه - مرزی که برای تشخیص فشار خون بالا استفاده می گردد - دست یافته اند. افزون بر این، میانگین کاهش در فشار خون سیستولیک برابر با 37 میلیمتر جیوه بود.

متاسفانه، هیچ مطالعه با حضور سوژه های انسانی برای آنالیز پیوند بین روزه های آب کوتاه مدت (24 تا 72 ساعت) و فشار خون انجام نشده است.

ممکن است حساسیت به انسولین و لپتین را بهبود ببخشد

انسولین و لپتین هورمون های مهمی هستند که بر سوخت و ساز بدن تاثیرگذار هستند. انسولین به بدن در ذخیره مواد مغذی از جریان خون یاری می نماید، در شرایطی که لپتین به بدن در کسب احساس سیری یاری می نماید.

پژوهش ها نشان داده اند که روزه آب می تواند بدن را نسبت به لپتین و انسولین حساس تر سازد. حساسیت بیشتر کارایی این هورمون ها را افزایش می دهد.

به عنوان مثال، حساسیت بیشتر نسبت به انسولین به معنای آن است که بدن کارایی بیشتری در کاهش سطوح قند خون دارد. در همین حال، حساسیت بیشتر به لپتین می تواند به بدن در پردازش کارآمدتر سیگنال های گرسنگی و در نتیجه، کاهش خطر چاقی یاری کند.

ممکن است خطر بعضی بیماری های مزمن را کاهش دهد

بعضی شواهد نشان می دهند که روزه آب ممکن است خطر بیماری های مزمن مانند دیابت، سرطان، و بیماری قلبی را کاهش دهد.

در یک مطالعه با حضور 30 بزرگسال سالم که برای 24 ساعت روزه آب دریافتد، کاهش چشمگیر در سطوح کلسترول و تری گلیسیرید خون که دو عامل خطر برای بیماری قلبی هستند، مشاهده شد.

چندین مطالعه با حضور سوژه های حیوانی نیز نشان داده اند که روزه آب ممکن است از قلب در برابر آسیب ناشی از فعالیت رادیکال های آزاد محافظت کند.

رادیکال های آزاد مولکول های ناپایداری هستند که می توانند به بخش هایی از سلول ها آسیب وارد نمایند. آنها به واسطه نقش خود در بسیاری بیماری های مزمن شناخته شده هستند.

افزون بر این، یک مطالعه با حضور سوژه های حیوانی نشان داد که روزه آب ممکن است ژن هایی که به رشد سلول های سرطانی یاری می نمایند را سرکوب کند. همچنین، روزه آب ممکن است آثار شیمی درمانی را بهبود ببخشد.

توجه داشته باشید که مطالعات با حضور سوژه های انسانی در این زمینه محدود هستند و به پژوهش های بیشتر برای ارائه نظر قطعی در این زمینه احتیاج است.

خطرات روزه آب

اگرچه روزه آب ممکن است بعضی فواید سلامت را ارائه کند اما گزینه ای بی خطر محسوب نمی گردد. در ادامه با بعضی خطرات روزه آب بیشتر آشنا می شویم.

ممکن است نوع اشتباهی از وزن را کاهش دهید

به دلیل این که روزه آب دریافت کالری را محدود می نماید، فرد وزن زیادی را به سرعت از دست خواهد داد.

در حقیقت، پژوهش ها نشان داده اند که فرد ممکن است در هر روز از یک روزه آب 24 تا 72 ساعته تا 0.9 کیلوگرم از وزن بدن خود را از دست بدهد.

متاسفانه، وزن زیادی که از دست می دهید ممکن است از آب، کربوهیدارت ها و حتی توده عضلانی و نه چربی های دردسرساز سرچشمه بگیرد.

ممکن است با کم آبی بدن روبرو شوید

عجیب به نظر می رسد اما روزه آب می تواند موجب کم آبی بدن فرد گردد. این به دلیل آن است که 20 تا 30 درصد آب مصرفی روزانه ما از مواد غذایی مصرفی سرچشمه می گیرد.

اگر به میزان مشابه روزهای عادی آب بنوشید اما غذایی مصرف نکنید، ممکن است به میزان کافی آب دریافت نکنید.

از علائم کم آبی بدن می توان به سرگیجه، حالت تهوع، سردرد، یبوست، کاهش فشار خون، و افت بهره وری اشاره نمود. برای پرهیز از کم آب شدن بدن، ممکن است به مصرف آب بیشتر از حد معمول احتیاج داشته باشید.

ممکن است افت فشار خون وضعیتی را تجربه کنید

افت فشار خون وضعیتی شرایطی شایع بین افرادی است که روزه آب می گیرند.

این شرایط بر اساس کاهش فشار خون هنگام برخاستن ناگهانی تعریف می گردد که سرگیجه، سبکی سر و خطر غش کردن را موجب می گردد.

اگر افت فشار خون وضعیتی را هنگام روزه تجربه می کنید ممکن است لازم باشد از کار با ماشین آلات سنگین پرهیز کنید. سرگیجه و خطر غش کردن می تواند به بروز یک حادثه منجر گردد.

اگر این علائم را هنگام روزه آب تجربه می کنید، شاید روزه دریافت برای شما مناسب نباشد.

ممکن است بعضی شرایط پزشکی تشدید شوند

اگرچه روزه آب مدت زمان نسبتا کوتاهی دارد، بعضی شرایط ممکن است به واسطه آن تشدید شوند.

افراد مبتلا به بیماری های زیر نباید بدون نظارت پزشکی روزه آب بگیرند:

نقرس: روزه آب ممکن است فراوری اسید اوریک که یک عامل خطر برای حملات نقرس است را افزایش دهد.

دیابت: روزه دریافت ممکن است خطر بعضی آثار جانبی در دیابت نوع 1 و 2 را افزایش دهد.

اختلالات غذا خوردن: بعضی شواهد وجود دارند که روزه دریافت ممکن است اختلالات غذا خوردن مانند بولیمیا یا پرخوری عصبی، به ویژه در نوجوانان، را تشویق کند.

آیا روزه آب به کاهش وزن یاری می نماید؟

همانند دیگر انواع روزه، روزه آب نیز می تواند به کاهش وزن یاری کند.

با این وجود، این روزه می تواند با بعضی خطرات سلامت همراه باشد.

اگر قصد دارید از فواید روزه بهره مند شوید و همچنین وزن خود را کاهش دهید، روزه متناوب و روزه یک روز در میان احتمالا روینمودهای موثرتری هستند.

این انواع روزه فواید سلامت مشابه را ارائه می نمایند اما می توانید برای مدت زمان طولانی تری آنها را دنبال نموده و همچنین امکان غذا خوردن وجود دارد که خطر کمبودهای تغذیه ای را کاهش می دهد.