کدام بازیگران درآمد میلیاردی دارند و چرا؟ - مجله بیزبینگ

فرهیختگان: وقتی قاعده دستمزد ها افسارگسیخته می گردد که بازیگری برای یک ماه حضور در اثری، به اندازه 10 سال حقوق یک کارمند و شاید هم بیشتر، دستمزد دریافت می نماید، قاعدتا دیگر این حریم خصوصی و پنهان کاری ها توجیه عقلانی و شرعی ندارد.

وسوسه جهانی شیرین بازیگری برای تمام کسانی که دوست دارند روزی مقابل دوربین قرار بگیرند، تنها به دلیل شهرت و محبوبیت آن نیست. اخباری که مخصوصا طی سال های اخیر از میزان دستمزد بازیگران به گوش می رسد، خود به دلیلی تبدیل شده که شعف دوستداران هنرپیشگی را برای رسیدن به این رویای شیرین، دوچندان نموده است.

در این سال ها، بازیگران، فارغ از تمام امتیاز هایی که سبب می شد مورد توجه عموم مردم باشند، حالا به واسطه دستمزد هایی که می گیرند، فاصله معناداری با طبقه متوسط جامعه پیدا نموده و به قشری مرفه تبدیل شده اند. این اصل نه اینکه تنها متعلق به سلبریتی ها و استار های سینما باشد، بلکه بازیگران نقش های مکمل را نیز دربرمی گیرد. شدت رشد دستمزد بازیگران طی یکی، دو سال اخیر و اخبار گوشخراشی که در این باره شنیده می گردد، حاکی از فاصله دریافت دستمزد بازیگران به نسبت دیگر صنوف فراوری یک فیلم سینمایی است.

اینکه بعضی بازیگران می توانند در سهم فروش یک فیلم سهیم باشند، اما دیگر صنوف نه، اینکه یک بازیگر می تواند تقاضای دریافت دستمزدش را به دلار داشته باشد و دیگر صنوف نه، اینکه یک بازیگر می تواند هر روز غذای گرانقیمت دلخواهش را بخورد و دیگر صنوف نه و ده ها مورد تبعیض دیگر سبب شده تا بازیگران، به لحاظ رقم دریافتی و حتی جایگاهی که گروه برای آن ها درنظر می گیرند، فاصله ای کیلومتری با اعضای دیگر شاخه های فراوری یک فیلم داشته باشند.

با رشد افسارگسیخته تورم طی ماه های اخیر، هزینه فراوری یک فیلم بالاتر رفته است. عمده این افزایش قیمت به دلیل بالا رفتن دستمزد بازیگران است تا جایی که در عمده موارد، نیمی از هزینه فراوری یک فیلم، صرف دستمزد بازیگران آن کار می گردد و نیمی دیگر نیز سهم دستمزد تمام عوامل فیلم به جز بازیگران و مراحل پست پروداکشن.

ملاک دستمزد بازیگر چیست؟

آنچه از دستمزد بازیگران فهمیده می گردد آن است که اعلام رقم برای حضور یک بازیگر در پروژه ای، ملاک و مشخصه خاص و ثابتی ندارد. بیشتر، رقمی است که از سوی بازیگر مطرح می گردد و از سوی مدیر فراوری یا تهیه نماینده مورد چکش کاری قرار گرفته تا درنهایت به رقمی که روی آن توافق می نمایند، برسند.

در جهان، یک فرمول ثابت برای مشخص دستمزد وجود دارد و آن، عدم مشخص رقم دستمزد توسط بازیگران است. یکی از مزایای سیستم استودیویی هالیوود درکنار تمام نقد هایی که به آن وارد است، مکانیزه بودن سیستم دستمزدهاست. این طور نیست که یک بازیگر بخواهد یا بتواند 20 درصد بیشتر از سال گذشته دستمزد بگیرد. تمام ملاک ها معطوف به میزان اثربخشی آن بازیگر در آخرین فیلم اکران شده اش است. مثلا ستاره ای، چون کریستین بیل در تبادل نظر با رسانه ها اعلام می نماید که دوست ندارد در خیابان ها بخوابد. اشاره او به این حقیقت است که دوست ندارد با حضور در یک فیلم نفروش، دیگر، استودیو ها به سراغ او نیایند و درنتیجه بی پول گردد. در ایران، اما ملاک دستمزد ها را خود بازیگران تشخیص می دهند. چندان ربطی هم به سال و تاریخ ندارد که بگویند، چون سال 97 این میزان را می گرفتیم، الان در سال 98، باید 20 درصد به آن مبلغ اضافه کنیم. بیشتر یک رقم توافقی البته با رضایت بازیگر است. این رقم هم به عوامل متعددی ربط دارد. بیشترین میزان اصرار بازیگران روی دستمزد های بالا درنتیجه دو علت به وقوع می پیوندد؛ یا فیلم آخر آن ها فروش خوبی در گیشه داشته یا مطمئن هستند که کارگردان، اصرار ویژه ای دارد که تنها آن بازیگر در آن نقش بازی کند.

موارد زیادی در سینمای ایران به چشم می خورد که مدیر فراوری با بازیگری بر سر دستمزد به توافق نرسیده، ولی، چون کارگردان اصرار داشته که حتما آن بازیگر در فیلمش حضور داشته باشد، تهیه نماینده بالاجبار تن به رقم مورد تقاضای بازیگر داده و با وی قرارداد بسته است.

این در حالی است که سینمای ایران سال هاست از شکل ستاره سازی خارج شده و مردم هم برای کمتر بازیگری اقدام به خرید بلیت می نمایند. به عبارتی، عمده سلبریتی های سینمای ایران، کسانی هستند که سالن ولو کوچک فیلم خود را پر نمی نمایند و درعوض دستمزد های چند صدمیلیونی طلب نموده و آن را نیز به دست می آورند. اینکه سیستم سینمایی کشور تا حدود زیادی مقهور بازیگران است به طوری که درصورت عدم فروش، همچنان اقبال بالایی از سمت کارگردان، تهیه نماینده و حتی مخاطب متوجه آنهاست، نیازمند یک آسیب شناسی عمیق و البته وضع قوانین کارآمد اجرایی است که اجازه سردمداری غیرمنصفانه را به بازیگران ندهد.

بار ها شنیده شده که بعضی بازیگران در علت بالا بردن دستمزدشان به نسبت آثار قبلی عنوان نموده اند که ما پارسال گوشت می خریدیم اینقدر، الان می خریم اینقدر، اجاره خانه می دادیم اینقدر، الان می دهیم اینقدر، دلار می خریدیم اینقدر، الان می خریم اینقدر و… و این درحالی است که چنین شرایطی برای تمامی عوامل فیلم وجود دارد، حال آنکه چطور بازیگران دست به شخصی سازی این اتفاق ها می زنند، موردی است که توجیه عقلانی خاصی را نمی طلبد. نکته جالب ماجرا آن است که وقتی بازیگری رقم غیرمتعارفی مشخص می نماید، طبیعتا باید استناد کند به فروش فیلم های قبلی اش، ولی در اینجا می گویند که بازیگران همه جای جهان رقم هایی بسیار بالاتر می گیرند مثلا اگر دستمزد فلان بازیگر هالیوودی را به قیمت دلار امروز حساب کنیم، چیزی معادل 20میلیارد تومان می گردد بعد آن وقت آیا دستمزد 700 میلیونی ما در قبال آن20 میلیارد تومان زیاد است؟ این درحالی است که اکثر بازیگران ما، در تمام فیلم ها، چنین فرمول هایی را پیاده می نمایند. حال آنکه نگاه حرفه ای آن است که بازیگران برای فیلم هنری (که گیشه پسند نیستند) دستمزد هایی به مراتب پایین تری می گیرند، اما بار ها دیده شده که بسیاری از بازیگران سینمای ایران برای فیلم های هنری، دستمزدی به اندازه فیلم تجاری می گیرند و نه به ژانر فیلم نگاه می نمایند و نه به نگاه کارگردان و تهیه نماینده.

یک بازاریابی سوررئالیستی

خیلی جالب است بدانید بسیاری از بازیگران سینما برای رسیدن به دستمزد هایی بالاتر، دست به بعضی بازاریابی ها نیز می زنند. اکنون می خواهیم عرفی ترین این روش ها را برای شما بیان کنیم.

رقمی که بازیگر طبق برگه قرارداد می گیرد با رقمی که به حساب وی واریز می گردد، تفاوت بسیاری دارد. به عنوان مثال بازیگری 500 میلیون دستمزد واقعی می گیرد، اما از تهیه نماینده اش می خواهد که رقم دستمزد وی در قرارداد را 700 میلیون تومان تنظیم کند. این اتفاق سبب می گردد تا بازیگر برای فیلم بعدی خود، به رقم 700 میلیونی قرارداد قبلی اش توجه داشته باشد و از تهیه نماینده فیلم جدیدش بخواهد که مثلا 20 درصد بیشتر از فیلم قبلی به او پرداخت کند که می گردد 850 میلیون. یا در بهترین شرایط این گونه است که آن بازیگر با مدیرفراوری یا تهیه نماینده رفیق است و به وی اعلام می نماید بنابر همین دوستی، همان دستمزد فیلم قبلی را طلب می نماید یعنی 700 میلیون و از او می خواهد که دستمزد وی را در قرارداد، 850 میلیون تومان بنویسد و… حالا شاید این پرسش برای شما مطرح گردد که با درج ارقام بالا در قرارداد، رقم مالیات بازیگران هم افزایش پیدا می نماید مثلا بازیگری که 500 میلیون گرفته، اما مبلغ قراردادش 700 میلیون تومان است باید براساس همان 700 میلیون تومان مالیات بدهد و این کار، صرفه ای برای وی ندارد. اما جالب است بدانید که بازیگران سال هاست از پرداخت مالیات معاف هستند و فقط کافی است که طی یک زمان مقرر در سال، دریافتی قانونی خود را در خانه سینما اعلام نمایند تا از پرداخت مالیات معاف شوند.

همین اصل و البته نبود قانونی مدون برای مشخص دستمزد سبب شده تا ارقام کلان و نجومی در این صنف جابه جا گردد و این بازاریابی، کار اکثر بازیگران چهره سینمای ما تبدیل گردد.

سنگ بزرگ علامت نزدن است و پول بزرگ نشانه ندادن!

تا اینجای کار، با دلایل و البته راه چاره های دریافت دستمزد های نجومی آشنا شدیم، اما جالب است که بعضی بازیگران، پا را از این حد نیز فراتر نهاده و کوشش می نمایند تا دربعضی پروژه های مشکوک، دستمزد هایی به مراتب نجومی تر دریافت نمایند. البته باید تا حدودی به این اصل ایمان آورد که مدیران فراوری دلسوز و تهیه نمایندگان اصیل سینما، هیچ گاه زیربار دستمزد های نامتعارف نمی روند؛ بنابراین وقتی در پروژه ای، دست و دلبازی ناشیانه ای صورت می گیرد، آخرش پرداخت نمی گردد و بازیگران طلبکار می شوند، چون کسی که می خواهد چنین مبالغی را پرداخت کند، معمولا این رقم ها را نمی دهد، بلکه کسی که نمی خواهد پول پرداخت کند چنین ارقام افسانه ای پیشنهاد می دهد. تعداد پروژه هایی از این دست کم نیست و احتمالا اخبار رسانه ای شده بعضی از آن ها را هم شنیده اید. این را از وفور چک های برگشتی بازیگران هم می توان متوجه شد. عمدتا این شکل پرداخت ها که با چراغ سبز بازیگران همراه می گردد، درنتیجه آن است که آن تهیه نماینده، سرمایه گذار یا مدیر فراوری دوست دارد با آن بازیگر عکس یادگاری بگیرد یا در رزومه اش، همکاری با آن بازیگر به خصوص وجود داشته باشد.

نتیجه چنین جریان هایی این می گردد که تهیه نماینده واقعی حذف و سرمایه گذار واقعی محو می گردد و به جای آنان، بنگاهداران و آن هایی که دنبال حاشیه هستند، در سینما ورود نمایند؛ می ماند همان چیزی شبیه به جریانی که امروز در سینمای ما وجود دارد. بحث پول های مشکوک که طی این سال ها در سینمای ایران به گوش می رسد، مورد بسیار مهمی است که از سوی بسیاری از بازیگران، جدی قلمداد نمی گردد. اینکه بازیگری که تا سال گذشته 300 میلیون دستمزد داشت و حالا برای پروژه ای با دستمزد 700 میلیونی روبرو می گردد، نباید از خود بپرسد که پول این دستمزد از چه راستای تامین می گردد؟ این مورد هیچ، آیا آن بازیگر نباید از خود بپرسد که آیا می تواند به اندازه همان دستمزد، آدم به سینما کشانده و جایگاه ها را پر کند؟ متاسفانه این مطالبه به حق طی سال های اخیر نه تن ها از جانب بسیاری از بازیگران مطرح نمی گردد، بلکه کار به جایی رسیده است که مردم در صفحات مجازی بعضی بازیگران پیغام می گذارند و از آن ها می خواهند که راجع به دستمزد فلان پروژه مشکوک شرح دهند. مطالبه ای عمومی که متاسفانه با نگاه از بالا به پایین بازیگران روبرو شده و آن ها ترجیح می دهند سکوت نموده و چراغ خاموش به همان راستا وسوسه انگیز و پرپول خود ادامه داده و در پست های اجتماعی شان، از تبعیض اجتماعی و گره زندگی مردم شکوه نمایند.

بازیگرانی که می دانند معادلی ندارند

البته به دور از انصاف است که این جریان را به تمام بازیگران سینمای ایران تعمیم دهیم. تعداد معدودی از بازیگران، از این قضایا مصون هستند. البته بعضی های دیگر که رقم های نجومی می گیرند، روی کاغذ، حق دارند، چون یگانه هستند و مشابه ندارند. طبیعتا وقتی بازیگری برای یک نقش، مشابه ندارد، دستمزد بالایی طلب می نماید. درعوض، دیگر صنوف سینمایی تا دلتان بخواهد، مشابه دارند. به طوری که اگر تهیه نماینده با فلان فیلمبردار به توافق نرسید، ده ها فیلمبردار دیگر وجود دارد؛ تدوینگر، آهنگساز، مدیر فراوری و… به تعداد بسیار زیادی وجود دارند، اما بازیگر خاص، مشابه ندارد و تهیه نماینده گاهی مجبور می گردد طبق همین اصل، با رقم نجومی خانم یا آقای سوپراستار کنار بیاید.

این هم یک اصل است که کافی است دو فیلم یک بازیگر فروش کند، آن وقت برای فیلم سوم، همه به سراغش می آیند و همین ترافیک، دستمزد آن بازیگر خوش شانس را افزایش می دهد.

یا مورد دیگر آنکه بازیگر از بعضی مجاری مطمئن می گردد که کارگردان یا تهیه نماینده، تنها او را برای آن نقش انتخاب نموده و پای بازیگر آلترناتیوی در میان نیست. در این شرایط هم دستمزد های نجومی پیشنهاد می گردد که هیچ ارتباطی با فروش فیلم های قبلی آن بازیگر یا تضمین پرکردن جایگاه های آن فیلم به واسطه حضور آن بازیگر ندارد.