بازارگرمی کتب یاری آموزشی در پی محتوای سنگین دروس

به گزارش مجله بیزبینگ، کتب یاری درسی هم از آن دست موضوعاتی است که نظام آموزشی کشور هنوز نتوانسته راه حلی برای ساماندهی کامل آن پیدا کند. هرچند کتب یاری درسی موجود در بازار کتاب به لحاظ کیفیت و سطح مطالب ارائه شده با یکدیگر متفاوت هستند و بسیاری از دانش آموزان به فراخور احتیاج اقدام به تهیه آنها می نمایند اما نباید از اثرات مخرب کتب یاری درسی غیراستاندارد بر فرآیند یادگیری غافل شد.

بازارگرمی کتب یاری آموزشی در پی محتوای سنگین دروس

به گزارش خبرنگاران، سال گذشته وزیر آموزش و پرورش گام مثبتی در راستای تقویت مهارت های یادگیری به وسیله کتاب های درسی برداشت و ضمن تاکید بر آنکه محتوای درسی رسمی برای آموزش کافی است، ورود هرگونه کتاب یاری آموزشی و تست زنی را به مدارس دوره ابتدایی ممنوع گفت و پای آزمون های آزمایشی ورود به مدارس سمپاد و آمادگی پیش کنکوری در دبستان ها را قطع کرد.

این در حالی است که بعضی کارشناسان معتقدند ممنوعیت ورود کتب یاری درسی به مدارس تنها راهکار ممکن نیست و ضروری است محتوا و روش تدریس معلمان نیز دستخوش تغییر و تحولات شوند و در مسیری پیش بروند که به کیفیت یادگیری در دانش آموزان عمق ببخشند.

به همین دلیل محمد فقیری، استاد دانشگاه فرهنگیان تهران نیز با بیان اینکه کتب یاری درسی هم فرصت و هم تهدید هستند، گفت: کتب تست محور که چندین سال است مورد استفاده قرار می گیرند، معمولاً تهدید هستند، زیرا این کتاب ها حجم گرا و کمیت گرا بوده و به کیفیت آموزشی توجه نمی نمایند. بنابراین تا اینجا از این کتاب ها باید به عنوان تهدید، یاد کرد اما اگر این کتاب ها با مهارت های بازاندیشی، مشاهده و توصیف و با اصول طراحی آموزشی جدید مانند دانش محتوایی، آموزشی و فناوری ارائه گردد می توانند یاری زیادی نمایند، زیرا این اصول یک استاندارد بین المللی هستند و حتی کتاب های درسی نیز می توانند بر این مبنا طراحی شوند اما این رویکرد نه تنها در کتب یاری آموزشی که در کتاب های درسی نیز وجود ندارد.

این استاد دانشگاه فرهنگیان افزود: بعضی پاراگراف ها در طرح های جدید تدریس، مانند پاراگراف های توصیفی و تمثیلی، رده بندی و برشماری، هم عینی و هم ساده هستند و مطالب کتاب را قابل فهم می نمایند. اساساً مطالب باید برای مخاطب قابل فهم باشند و برای اینکه آنها را قابل فهم کنیم باید از پاراگراف های عینی و ساده استفاده کنیم اما متأسفانه در کتب آموزشی و درسی، از پاراگراف های جدولی، توضیحی، تشریحی و علت و معلولی استفاده می کنیم که مطالب سنگین می گردد.

محتوای کتب درسی سنگین و غیرقابل درک است

وی درباره معایب سنگین شدن کتاب های درسی گفت: وقتی این کتاب ها سنگین و غیر قابل درک می شوند، دانش آموزان به سمت کتاب های یاری درسی و کتاب های کنکور و تست زنی می روند تا این نقص را رفع کند و در اینجا رانت ایجاد می گردد. اگر بتوانیم دانش تألیف کتاب و طراحی آموزشی را در تدوین کتاب های درسی به کار بگیریم و از طرف دیگر به معلم آموزش دهیم که برای تأمین مواد آموزشی یاریی یا تکمیلی در کلاس درس، با یاری دانش آموز به صورت تعاملی، منابع و مطالب جدیدی را تدریس کند، یاری زیادی خواهد شد تا دانش کتاب های درسی گسترده گردد. در واقع می توان به صورت تبادل نظر محور مطالب درسی را ساده کرد.

این استاد دانشگاه فرهنگیان افزود: در حال حاضر امکان حذف کتب یاری درسی وجود ندارد و تا وقتی امکان حذف کنکور وجود نداشته باشد، امکان حذف این کتاب ها نیز وجود ندارد اما امکان اصلاح این کتاب ها و نظام ورود به دانشگاه وجود دارد و با حداقل 20 درصد تغییر می توان از معضلات آن رها شد..

فقیری با بیان اینکه مهمترین مسئله ای که کتاب های درسی را قابل درک می نماید، سبک نویسندگی آنها است، مطرح کرد: همانطور که گفته شد در کتاب های ایرانی کمتر از 15 نوع پاراگراف است و از امکانات بسیاری از پاراگراف ها مانند پاراگراف های برشماری، رده بندی و مقابله ای استفاده نمی کنیم. بنابراین وقتی از امکانات نوشتاری مدرن استفاده نمی کنیم نمی توانیم مطالب را به خوبی و سادگی به دانش آموزان انتقال دهیم.

وی به وضع موجود کتاب های درسی اشاره نمود و افزود: کتاب های موجود دارای پیچیدگی است و نویسنده ها سخت نویسی، آشفته نویسی و درازنویسی دارند که باید اصلاح گردد. باید در کتاب های درسی و حتی کتاب های دانشگاهی، ویرایش محتوایی و پیرایش صورت بگیرد.

فقیری افزود: باید دیدگاه اصلاح و بازنگری به کتب درسی داشت. در نظام کنکور اگر یک تغییر جهت ایجاد گردد و به عنوان مثال سوالات و نوع آنها اصلاح و یا فعالیت هایی اضافه گردد و آزمون های مهارتی نیز در کنار آن نمره داشته باشد، می توانیم مطمئن شویم فردی که وارد دانشگاه می گردد، دارای مهارت باز اندیشی است.

نمی توانیم به حذف یک باره کتب یاری درسی رأی دهیم

به گزارش خبرنگاران، محمدصادق ذاکری، عضو هیئت مدیره انجمن تعلیم و تربیت نیز با بیان اینکه در بسیاری مواقع درک درستی از علم تعلیم و تربیت نداریم، گفت: این عدم درک صحیح، باعث شده است، در مدارس، کلاس ها دلچسب و دلپذیری نباشد. هنوز در مدارس جا نیفتاده است که به عنوان مثال کتاب فیزیک دوم دبیرستان برای دانش آموز و نه معلم نوشته شده است و برای معلم کتاب جداگانه ای به عنوان کتاب راهنمای معلم نوشته شده است و بنابراین فضای یادگیرنده ای در مدارس ایجاد ننموده ایم که دانش آموز بداند کتاب برای او نوشته است و معلم نباید آن را بخواند.

وی افزود: روش صحیح آموزش این است که دانش آموزان قبلاً درس جلسه بعد را مرور نمایند و در جلسه بعد، کلاس با سوال آغاز گردد تا ابهامات رفع گردد؛ نه اینکه معلم تازه درس را یاد دهد. به نظرم از اینجا راه یادگیری بسته می گردد زیرا دانش آموز همه بار یادگیری را بر دوش معلم می اندازد در حالی که علم نوروساینس ثابت نموده است، هر فرد بیشتر از 20 دقیقه نمی تواند تمرکز کند.

این عضو هیئت مدیره انجمن تعلیم و تربیت با بیان اینکه در حقیقت اگر معلم و دانش آموز با هم دانش را بسازند، دیگر احتیاجی به کتاب یاری درسی نیست گفت: اساساً نمی توان به یک کتاب عنوان یاری درسی نهاد زیرا باید معین گردد، هر کتاب یا رسانه براستی آموزشی است یا نیست. نظام آموزشی کشور باعث شده بخواهیم، بتوانیم و بدانیم و به همین جهت زندگی خود را مدیون مربیان هستیم. با وجود پیروزیت هایی که نظام آموزشی دارد، اما این نظام نتوانسته است به این سوال که با زندگی خود چه کنیم؟ پاسخ دهد.

ذاکری با اشاره به این جمله که مدرسه فرد را برای زندگی آماده می نماید مطرح کرد: اساساً این جمله و این هدف گذاری اشکال دارد، زیرا دانش آموز قبل از اینکه وارد مدرسه گردد، زندگی می نموده است و بعد از اینکه از مدرسه می رود هم زندگی می نماید و در حقیقت زندگی دانش آموز در مدرسه مضاعف و چند برابر می گردد و به همین جهت باید با فرآیند تعلیم و تربیت ارتباط بهتری برقرار کنیم.

وی با بیان اینکه کتاب های یاری درسی تبدیل به یک صنعت در کشور شده است، گفت: وقتی از این زاویه به کتب یاری درسی نگاه کنیم، نمی توانیم به حذف یکباره این کتب، رأی دهیم. نظام آموزشی در زمینه دانستن و توانستن قطعاً توفیقاتی داشته است اما نظام آموزشی این موقعیت یادگیری را ایجاد نکرد که با اصل زندگی چه کنیم.

ذاکری افزود: برای اینکه منبع کنترل درونی در افراد و دانش آموزان به وجود بیاوریم، احتیاج داریم کارگاه های یادگیری را به وجود بیاوریم تا مباحث اصلی زندگی را آموزش دهیم. بنابراین آموزش و پرورش از منظر یادگیری زندگی غافل بوده است هر چند در حوزه آموزش دانسته های درسی پیروز بوده است.

این عضو هیئت مدیره انجمن تعلیم و تربیت تاکید نمود: نباید دانش آموزان را مجبور به یادگیری مباحثی که به درد زندگی شأن نمی خورد کنیم. بلکه باید به آنها مهارت های زندگی را یاد بدهیم.

ضعف در درک محتوا، عامل گرایش به سمت کتب یاری درسی

به گزارش خبرنگاران، امیرحسین شکر زاده، پژوهشگر آموزشی نیز درباره علل گرایش دانش آموزان به کتاب های یاری درسی بیان نمود: دانش آموزان چون در درک مطالب دچار ضعف هستند به سمت کتب یاری آموزشی می روند و این ضعف هم با فروش فوق العاده کتاب های یاری آموزشی هویدا است و قطعاً احتیاجی وجود دارد که دانش آموز به سمت این کتاب ها می رود.

وی کخه در برنامه ای رادیویی صحبت می کرد، افزود: بنابراین باید این ضعف را شناسایی کرد و از بین برد تا گرایش دانش آموزان به کتاب های درسی کاهش یابد. این ضعف نیز در کتب درسی ایجاد شده است و چنانچه بخواهیم این کتب را حذف کنیم باید سطح محتویات را بالا ببریم.

منبع: خبرگزاری ایسنا
انتشار: 21 خرداد 1398 بروزرسانی: 6 مهر 1399 گردآورنده: bizbing.ir شناسه مطلب: 109

به "بازارگرمی کتب یاری آموزشی در پی محتوای سنگین دروس" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "بازارگرمی کتب یاری آموزشی در پی محتوای سنگین دروس"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید