فعالیت های پژوهشی در دانشگاه با چه موانعی روبه رو است؟ - مجله بیزبینگ

در این پژوهش آمده در جهانی تکنولوژی و مبتنی بر دانش کنونی، انجام پژوهش و تحقیق، از نشانه پیشرفت و اعتلای کشورها در سطح بین المللی و یکی از مهم ترین عوامل توسعه محسوب می گردد، چراکه موجب افزایش سرمایه های ملی و بهره وری در بخش های مختلف کشور خواهد شد. دانشگاه ها به عنوان مهم ترین و کلیدی ترین نهاد توسعه جامعه با ورودی هایی از قبیل قشر جوان و مولد کار، داده ها و اطلاعات موجود و خام، سیاست ها و بودجه های مشخص و خط مشی مشخص برای تحقق اهداف عالیه که تربیت متخصص، محقق و فراوری دانش و فن آوری از جمله مهمترین آن هاست، در جهت استقلال و توسعه جامعه ایفای نقش می نمایند.

محققان در پژوهشی با عنوان موانع انجام فعالیت های پژوهشی در دانشگاه از دیدگاه دانشجویان آورده اند، در این زمینه نیز مسئولان، سیاستمداران و مدیران کشور در سند منظره کشور، ایران در سال 1404 کشوری پیشرفته در جایگاه بالای مالی، علمی و فن آوری در سطح منطقه خواهد بود. در کشورهای در حال توسعه، معمولا کارگزاران به دلایل مسائل مالی، اجتماعی و سیاسی در پی برطرف مسائل آنی بوده و به تحقیقات که معمولا نتایج آن سال ها بعد مورد استفاده قرار می گیرد، کمتر توجه دارند.

این پژوهش به وسیله محمد صالحی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی ساری، پرویز سعیدی، عضو گروه حسابداری و مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی علی آباد کتول، نگین جباری، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی گرگان، مریم کاظمی ملک محمودی، دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه مازندران و شیما کاظمی ملک محمودی، معاون تحقیقات و فن آوری دانشگاه علوم پزشکی گلستان، اجرا شده که نشان می دهد بدون تردید مهم ترین عامل پیشرفت بشر نیز در هزاره سوم و تغییرات عمده برنامه های آموزش پزشکی، مرهون توجه و استفاده از نتایج پژوهش های علمی در عرصه های مختلف دانش و تکنولوژی بوده است.

در این راستا دانشگاه و مراکز آموزش عالی به لحاظ جایگاه علمی، فکری و معنوی، مبدا فراوری دانش، ایده ها و فن آوری نوین هستند و نقش مهمی در توسعه و پیشرفت کشور دارد. در این زمینه، آنچه مهم به نظر می رسد، نقش مدیریت و راهبری پژوهش ها در دانشگاه هاست. راهبری تحقیقات دانشگاهی از ارکان اصلی نظام آموزش عالی به شمار می رود. تحلیلی بر فرایند تحقیقات علمی ایران در دهه اخیر نشان می دهد که کشورمان در عرصه های علمی پیشرفت های قابل توجهی را تجربه نموده است اما با این وجود، سهم ما از فراوری علم جهان بسیار محدود بوده است.

اهمیت پژوهش و فراوری دانش در جوامع کنونی به اندازه ای است که می توان از پژوهش به عنوان اصلی ترین نیروی محرکه برای ترقی جامعه و یکی از شاخص های مهم رشد نام برد. بر این اساس، می توان ادعا کرد که بین تحقیقات و اندازه پیشرفت حقیقی هر کشوری رابطه مستقیم وجود دارد و تا زمانی که کشور و دانشگاه های ما با حل موانع پیش روی تحقیق و مسائل انجام فعالیت های پژوهشی نتواند به معنای واقعی و کاربردی از دستاوردهای تحقیقات راهبردی، کاربردی و توسعه در برنامه ریزی های اجتماعی، مالی، فرهنگی و برنامه های آموزشی بهره ببرند به توسعه پایدار و سرمایه اجتماعی به مفهوم واقعی دست نخواهیم یافت.

در راستای این هدف، نظام دهی به پژوهش های دانشگاهی یکی از مهمترین عوامل مؤثر بر تحقیقات دانشگاه ها است، چراکه اشاعه روحیه تحقیق و ایجاد انگیزه و رغبت در اعضای هیات علمی و محققان دانشگاه نسبت به امر تحقیق در گرو ایجاد سیستم و نظام دهی به امور پژوهش و تهیه ابزار کار است. اهمیت دادن به امر تحقیقات و افزایش فعالیت های پژوهشی در هر کشور سبب توسعه و پیشرفت شده، خودکفایی و استقلال واقعی برای آن مملکت به ارمغان می آورد و بی توجهی به امر پژوهش، در آینده منجر به پرداخت هزینه گزاف تر از تحقیق خواهد شد. البته پر واضح است ساماندهی به امر پژوهش بدون شناسایی موانع امکان پذیر نیست.

با توجه به اینکه در این پژوهش موانع انجام فعالیت های پژوهشی در دانشگاه از نظر دانشجویان دارای سابقه پژوهشی و بدون سابقه پژوهشی آنالیز شد و دیدگاه این دو گروه از دانشجویان مقایسه و به تفکیک برخی عوامل دوموگرافیکی در 2 حیطه سازمانی و حیطه فردی مورد تجزیه و تحلیل نهاده شد. در نتیجه، دانشجویان دارای سابقه پژوهشی عدم وجود هسته تحقیقاتی در دانشکده را مانع مهم انجام فعالیت های پژوهشی ذکر کردند. بعلاوه دانشجویان بدون سابقه پژوهشی ضعف در نگارش مقاله علمی و عدم تسلط بر کار آماری را مهم ترین مانع انجام پژوهش نیز بیان کردند.

با توجه به پیشینه تحقیق و نتایج انجام پژوهش در این زمینه می توان گفت مشخص دیدگاه دانش پژوهان، محققان، متخصصان و نخبگان جوان جامعه می تواند راهکاری کاربردی به دست اندرکاران پژوهش داده و گامی مهم در جهت حل موانع پیش روی تحقیق، فرهنگ سازی و نهادینه کردن آن و رسیدن به اهداف عالیه پژوهش در دانشگاه ها و مؤسسات آموزشی پژوهشی و رسیدن به سند منظره ایران پیشرفته در سال 1404 و رتبه یک منطقه نیز باشد.

این پژوهش در فصلنامه علمی پژوهشی توسعه آموزش جندی شاپور در سال 1395 منتشر شده است.