فواید شکلات تلخ؛ 10 علت برای استفاده روزمره از آن
به گزارش مجله بیزبینگ، شکلات از آن دسته خوراکی هایی است که عشق به آن بزرگ و کوچک نمی شناسد و افراد در هر سنی می توانند عاشق طعم گرم و شیرین آن باشند. با این حال، بحث بر سر فواید و مضرات شکلات هیچ گاه خاتمه ندارد. نکته اصلی، شکر موجود در شکلات است که باعث می گردد فواید و مضرات خوردن شکلات برای بچه ها و حتی بزرگسالان جای آنالیز داشته باشد. در نتیجه، عده ای با توجه به اینکه شکلات تلخ شیرینی کمتری دارد، مصرف آن را کم ضررتر می دانند. در این مطلب به فواید شکلات تلخ می پردازیم و آنالیز می کنیم که آیا خوردن این خوراکی برای سلامتی مفید است یا نه.
شکلات تلخ چیست؟
شکلات تلخ که از دانه درخت کاکائو درست می گردد، شکلاتی با طعم غنی و تلخ است که از پودر کاکائو فرآوری شده، شکر و کره کاکائو درست می گردد. درصد کاکائو بر طعم و تلخی آن تاثیر می گذارد، به طوری که محبوب ترین انواع شکلات تلخ حاوی 70 تا 85 درصد مواد جامد کاکائو (به صورت پودر کاکائو) هستند.
ارزش غذایی شکلات تلخ
ارزش غذایی دقیق شکلات تلخ، بسته به برندی که انتخاب می کنید، متفاوت خواهد بود. این تفاوت به علت اختلاف در میزان استفاده از کره کاکائو و بعلاوه سایر مواد اولیه مورد استفاده در برندهای مختلف است.
با این حال، یک وعده شکلات تلخ 20 گرمی 70 تا 85 درصد، به صورت میانگین حاوی ارزش غذایی زیر است:
| شاخص ارزش غذایی شکلات تلخ | |
| انرژی | 120 کیلو کالری |
| پروتئین | 1.6 گرم |
| چربی | 8.5 گرم |
| چربی اشباع شده | 4.9 گرم |
| کربوهیدرات | 7.3 گرم |
| شکر | 5 گرم |
| فیبر | 2.2 گرم |
به طور کلی، هر چه درصد کاکائو بیشتر باشد، فواید سلامتی بیشتری دارد. با این حال، همه انواع شکلات های تلخ خواص مفید خود را حفظ نمی نمایند. این اتفاق به این علت است که فرآیند فراوری کاکائو -که شامل تمیز کردن، تخمیر، برشته کردن و قلیایی کردن است- و بعلاوه افزودن موادی مانند شکر و امولسیفایرها (امولسیفایر ترکیباتی هستند که مایعات غیرقابل اختلاط را در کنار هم نگه می دارند.) ممکن است شکلات را از ترکیبات گیاهی مفید آن دور کند.
آیا شکلات تلخ سالم تر است؟
در مقایسه با انواع دیگر شکلات، شکلات تلخ جایگاه بالاتری را به لحاظ سالم بودن کسب می نماید. شکلات تلخ نسبت به شکلات شیری یا شکلات سفید، شکر و چربی افزوده کمتری دارد.
بعلاوه این نوع از شکلات، سرشار از آنتی اکسیدان های مفید به نام فلاونوئیدها (فلاونوئیدها ترکیبات گیاهی هستند که به طور طبیعی در بسیاری از میوه ها، سبزیجات، و نوشیدنی های گیاهی یافت می شوند) است.
در واقع، انواع مختلف شکلات مثل شکلات معمولی، شکلات شیری و شکلات تلخ مواد اولیه مشابهی از جمله کره کاکائو، شکر و پودر کاکائو دارند و تفاوت اصلی فقط در درصد پودر کاکائوی موجود در آن هاست. شکلات تلخ بین 50 تا 90 درصد پودر کاکائو دارد، در حالی که شکلات شیری بین 10 تا 50 درصد دارد.
جای تعجب نیست که درصد پودر کاکائو می تواند بر میزان فواید شکلات تلخ تاثیر بگذارد. هر چه درصد پودر کاکائو بالاتر باشد، میزان فلاونوئیدها بیشتر و میزان شکر کمتر است. اگر شکلات تلخ 75 یا 80 درصد مصرف کنید، میزان شکر افزوده آن کمتر از شکلات تلخ 50 درصد خواهد بود.
فواید شکلات تلخ چیست؟
شکلات تلخ علاوه بر اینکه قند کمتری دارد، فواید دیگری هم برای بدن دارد. این فواید عبارتند از:
1. بهبود سلامت قلب با شکلات تلخ
یکی از چشمگیرترین خواص شکلات تلخ 85 درصد این است که می تواند سلامت قلب را بهبود ببخشد. شکلات تلخ از روش های مختلف به حفظ سلامت قلب یاری می نماید؛ می تواند فشار خون، کلسترول و التهاب را کاهش دهد که همگی از عوامل خطرزای بیماری قلبی هستند.
بعلاوه می تواند جریان خون به قلب را بهبود ببخشد و از تشکیل لخته های خون جلوگیری کند. این اتفاق به این علت است که شکلات تلخ در مواد اولیه تشکیل دهنده خود حاوی اکسید نیتریک است؛ یک ترکیب شیمیایی که رگ های خونی را شل و گشاد می نماید.
یک مطالعه نشان داد که خوردن شکلات تلخ به صورت حداقل 5 بار در هفته، با کاهش 57 درصدی خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب همراه است. مطالعه دیگری نشان داد که خوردن شکلات تلخ دو بار یا بیشتر در هفته، خطر ابتلا به سکته مغزی را تا 20 درصد کاهش می دهد.
2. شکلات تلخ منبع خوب آنتی اکسیدان
شکلات تلخ حاوی چندین ترکیب است که دارای خواص آنتی اکسیدانی هستند. از جمله اصلی ترین این ترکیب ها، فلاونول ها و پلی فنول ها هستند. آنتی اکسیدان ها رادیخبرنگارانای آزاد را خنثی نموده و از استرس اکسیداتیو جلوگیری می نمایند. استرس اکسیداتیو به آسیبی اشاره دارد که در آن، مقادیر بیش از حد رادیکال های آزاد می توانند به سلول ها و بافت های بدن آسیب وارد کند.
استرس اکسیداتیو به روند طبیعی پیری یاری می نماید. با گذشت زمان، اثرات استرس اکسیداتیو ممکن است در ایجاد انواع بیماری ها مانند بیماری قلبی، دیابت، بیماری پارکینسون، بیماری آلزایمر، سرطان و بیماری های چشم نقش داشته باشد.
به همین علت، گنجاندن میزان مناسبی از شکلات تلخ در رژیم غذایی روزانه، نه تنها می تواند از سلامت قلب و مغز محافظت کند، بلکه با تامین آنتی اکسیدان های موثر، نقش مهمی را در پیشگیری از بیماری های مزمن و حفظ جوانی سلول های بدن ایفا می نماید.
3. کاهش التهاب با شکلات تلخ
التهاب، پاسخ طبیعی بدن برای مبارزه با عفونت ها و آسیب های مختلف است، اما التهاب مزمن می تواند منجر به بیماری های متفاوتی مانند دیابت، آرتریت و سرطان گردد. شکلات تلخ با تعدیل سیستم ایمنی و سرکوب فراوری سیتوکین های پیش التهابی می تواند به کاهش التهاب یاری کند.
بعلاوه شکلات تلخ حاوی پلی فنول هایی مانند فلاونول ها است که عوامل ضد التهابی هستند و می توانند از سلول ها در برابر استرس اکسیداتیو و آسیب محافظت نمایند. از سمت دیگر، یک مطالعه نشان داد که خوردن 40 گرم شکلات تلخ در روز به مدت چهار هفته، سطح پروتئین واکنشی سی را که نشانگر التهاب است، تا 23 درصد کاهش داد.
4. تقویت عملکرد شناختی با شکلات تلخ
شکلات تلخ برای قلب و مغز شما مفید است. این خوراکی می تواند عملکرد شناختی را با بهبود جریان خون به مغز، افزایش نوروژن ها و تحریک آزادسازی انتقال دهنده های عصبی مانند دوپامین و سروتونین تقویت کند. شکلات تلخ بعلاوه می تواند با کاهش استرس اکسیداتیو و التهاب، از مغز در برابر پیری و ابتلا به بیماری های عصبی محافظت کند.
یک مطالعه نشان داد که خوردن شکلات تلخ هر روز به مدت هشت هفته، باعث بهبود حافظه، توجه، سرعت پردازش و تسلط کلامی در افراد مسن با اختلالات شناختی خفیف می گردد. تحقیقات دیگر درباره فواید شکلات تلخ برای مغز نشان می دهد که خوردن شکلات تلخ قبل از انجام تست های شناختی، باعث بهبود عملکرد و کاهش خستگی ذهنی می گردد.
5. محافظت از پوست با شکلات تلخ
شکلات تلخ می تواند با محافظت از پوست در برابر آسیب های نور خورشید، در بهبود آبرسانی و کاهش آکنه مفید باشد. فلاونوئیدهای موجود در آن می توانند اشعه ماوراء بنفش خورشید را جذب نموده و از رسیدن آن ها به سلول های پوست جلوگیری نمایند. فلاونوئیدها بعلاوه می توانند جریان خون را به پوست افزایش دهند که ظاهر و خاصیت ارتجاعی آن را بهبود می بخشد.
شکلات تلخ بعلاوه حاوی روی است که یک ماده معدنی ضروری برای سلامت پوست است. روی می تواند فراوری سبوم را تنظیم کند، با باکتری ها مبارزه کند و التهاب را کاهش دهد. یک مطالعه نشان داد که خوردن 20 گرم شکلات تلخ (320 میلی گرم فلاونول کاکائو) در روز به مدت 12 هفته، باعث افزایش رطوبت، صافی و ضخامت پوست می گردد.
6. یاری به کاهش وزن با شکلات تلخ
شکلات تلخ ممکن است به طور شگفت انگیزی یک همراه خوب در سفر کاهش وزن شما باشد. در واقع، این خوراکی می تواند با سرکوب اشتها، افزایش متابولیسم و کاهش سطح استرس، به کاهش وزن یاری کند. شکلات تلخ حاوی فیبر است که می تواند برای مدت طولانی تری در شما احساس سیری و رضایت ایجاد کند.
کافئین و تئوبرومین موجود در شکلات تلخ، محرک هایی هستند که می توانند انرژی مصرفی شما را افزایش داده و به چربی سوزی یاری نمایند. شکلات تلخ بعلاوه می تواند سطح کورتیزول را کاهش دهد که هورمون استرس است و می تواند باعث گرسنگی و ذخیره چربی گردد.
7. شکلات تلخ در کاهش خطر ابتلا به دیابت
شکلات تلخ ممکن است در نگاه اول یک غذای ممنوعه برای افراد مبتلا به دیابت باشد، اما در واقع می تواند با بهبود حساسیت به انسولین، کاهش سطح قند خون و کاهش التهاب، به پیشگیری یا مدیریت این شرایط یاری کند. مواد مغذی موجود در شکلات تلخ، به ویژه پلی فنول های آن، می توانند عملکرد گیرنده های انسولین را تقویت نموده و جذب گلوکز به وسیله سلول ها را تسهیل نمایند.
شکلات تلخ بعلاوه حاوی منیزیم است؛ ماده معدنی که می تواند سطح قند خون را تنظیم نموده و از مقاومت به انسولین جلوگیری کند. این خوراکی بعلاوه ممکن است از پانکراس در برابر آسیب های التهابی محافظت نموده و به پیشگیری از دیابت یاری کند. یک مطالعه نشان داد که خوردن شکلات تلخ هر روز به مدت 15 روز، باعث بهبود حساسیت به انسولین تا 30 درصد در داوطلبان سالم می گردد.
8. شکلات تلخ و تقویت روحیه
آیا شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که بعد از خوردن شکلات تلخ حالتان خوب می گردد و سرزندگی بیشتری احساس می کنید؟ این حس شما، یک علت علمی دارد. مدت هاست که مصرف شکلات تلخ با احساس لذت و شادی مرتبط شده است. این احساسات ممکن است ناشی از ترکیباتی به نام پلی فنول ها باشند.
پلی فنول ها آنتی اکسیدان هایی هستند که هورمون استرس، یعنی کورتیزول، را کاهش می دهند. بنابراین، مصرف شکلات تلخ می تواند باعث تقویت روحیه و حتی مبارزه با افسردگی گردد. در واقع، در مطالعه ای که در ماه ژانویه سال 2022 منتشر شد، تعیین شد که افرادی که روزانه شکلات تلخ 85 درصد مصرف نموده بودند، در مقایسه با کسانی که شکلات با درصد کاکائوی کمتر مصرف نموده بودند یا اصلاً شکلات نخورده بودند، روحیه بهتری داشتند.
9. یاری به مبارزه با سرطان با شکلات تلخ
شکلات تلخ ممکن است در کنار همه فواید دیگر خود، خواص ضد سرطانی داشته باشد که با مهار رشد، تهاجم و متاستاز سلول های سرطانی، القای آپوپتوز تومور (مرگ سلولی) و جلوگیری از رگ زایی (تشکیل رگ های خونی سرطان) در ارتباط است.
آنتی اکسیدان های موجود در شکلات تلخ، به طور طبیعی رادیکال های آزاد را از بین می برند و از دی ان ای در برابر جهش ها و آسیب های سرطانی محافظت می نمایند. بعلاوه عملکرد ایمنی را بهبود می بخشند و به بدن یاری می نمایند تا سرطان را بهتر تشخیص دهد.
10. یاری به بهبود سلامت روده شکلات تلخ
خوردن شکلات تلخ با بهبود تنوع میکروبیوم روده شما در ارتباط است. شکلات تلخ حاوی پری بیوتیک (یکی از باکتری های مفید روده) است. پری بیوتیک ها فیبرهای غیر قابل هضم هستند که می توانند باکتری های مفید را تغذیه نموده و با افزودن بر تعداد آن ها، اثرات مفیدی بر سلامتی دستگاه گوارش شما داشته باشند.
پلی فنول های موجود در شکلات تلخ، بر فعالیت و متابولیسم باکتری های خوب روده تأثیر می گذارند. بعلاوه رشد باکتری های مضر مانند کلستریدیوم دیفیسیل را کاهش می دهند؛ باکتری هایی که می تواند باعث اسهال و عفونت روده شوند.
برترین زمان خوردن شکلات تلخ
در آنالیز خواص شکلات تلخ، اشاره کردیم که مصرف شکلات تلخ میل به شکر و بعلاوه اشتهای کلی را کاهش می دهد و باعث می گردد که شما احساس سیری بیشتری داشته باشید. در نتیجه، این خوراکی یک میان وعده عالی برای کسانی است که نسبت به اندام خود هوشیارتر هستند. شکلات بعلاوه تأثیر مثبتی بر روحیه و سلامت روان ما دارد که برای دستیابی به اهداف کاهش وزن لازم است.
برترین زمان برای خوردن شکلات در طول روز است. بهتر است آن را با معده خالی یا اواخر عصر نخورید، زیرا شکلات حاوی کافئین است و می تواند در خواب شبانه شما اختلال ایجاد کند. بعلاوه مصرف شکلات تلخ در حین ورزش و قبل از انجام دادن فعالیت هایی که به خونسردی و تمرکز احتیاج دارند نیز عالی است.
مضرات مصرف شکلات تلخ؛ چه کسانی نباید شکلات تلخ بخورند؟
تا اینجای مطلب، از دلایل لازم برای مصرف شکلات تلخ گفتیم. اما این خوراکی هم مثل هر ماده غذایی دیگری می تواند مضرات خاص خودش را داشته باشد، یا برای بعضی از افراد ایجاد مشکل کند.
باید بدانید که هر چه شکلات تلخ مورد نظر شما درصد بالاتری داشته باشد، طعم آن تلخ تر است و حاوی کافئین بیشتری است. بنابراین چنانچه هوادار طعم های تلخ نباشید، خوردن شکلات تلخ می تواند برایتان ناراحت نماینده باشد. بعلاوه کافئین می تواند رفلاکس یا سوزش سر دل را تشدید کند.
بنابراین افرادی که به کافئین حساسیت دارند یا از اضطراب، بی خوابی یا ضربان قلب نامنظم رنج می برند، باید از مصرف شکلات تلخ دوری نمایند. اگرچه میزان کافئین موجود در شکلات تلخ بسیار کمتر از میزانی است که در قهوه پیدا می کنید، با این حال همان میزان کم هم روی بدن تاثیر می گذارد.
از سوی دیگر، افراد مبتلا به دیابت نیز باید با احتیاط شکلات تلخ مصرف نمایند، به خصوص اگر محصول مورد استفاده آن ها حاوی شکر افزوده باشد. بعلاوه کسانی که رژیم های غذایی کم چرب یا کم کالری دارند، باید توجه داشته باشند که شکلات تلخ همچنان کالری و چربی نسبتا بالایی دارد.
زنان باردار هم بهتر است درباره میزان مجاز مصرف شکلات با پزشک خود مشورت نمایند، چون مقادیر زیاد کافئین ممکن است بر رشد جنین تاثیر بگذارد.
منبع: کتاب کاله